قبل از آن که چیزی به همسرتان بگویید که بوی انتقاد داشته باشد، به سوالاتاساسی زیر پاسخ دهید:به چه دلیل انتقاد می‎کنم؟ اگر دلیل خوب و سازنده‎ای ندارید. پس چیزی نگویید.آیا بهترین زمان و بهترین مکان این‎جاست؟ اگر نه، از خود بپرسید، چه وقت و درکجا می‎توانم این نکات را مطرح کنم که روابط جنسی ما را بهتر کند؟هنگام انتقاد به یاد داشته باشید که به جای تمرکز بر آن چه که در همسرتاننمی‎پسندید، بر رضایت خاطری که به شما می‎بخشد تأکید کنید. به جای آن کهبگویید «دوست ندارم این طور با خشونت در آغوشم بگیری» بگویید «وقتی به آرامینوازشم می‎کنی بیشتر لذت می‎برم» وقتی به جای مطرح کردن خواسته‎تان چیزی رامطرح می‎کنید که از آن بدتان می‎آید، خود و همسرتان را مجبور می‎کنید که بهجای تمرکز بر احساس و حالت‎های جنسی، توجه خود را بر جزییات انجام آن متمرکزکنید.وقتی خواسته‎هایتان را مطرح می‎کنید، مواظب باشید لحن کلامتان آمرانه نباشد.وقتی آمرانه بگویید «مرا به آرامی نوازش کن» مفهوم ضمنی آن این است «در غیراین صورت نمی‎گذارم به من دست بزنی» و به همین ترتیب خواسته‎ی شما نبایدزمینه‎ی تهدید ایجاد کند: «اگر بلد نیستی مطابق خواست من رفتار کنی فکر دیگریبکنم!»سعی کنید از چیزی انتقاد نکنید که همسرتان نمی‎تواند آن را تغییر دهد. انتقادکردن از خصوصیات جسمی مثل اندازه‎ی آلت، شکل سینه و سینه‎ها انتقادی ظالمانهاست، چون احتمالاً فقط جراحی پلاستیک می‎تواند چنین وضعیتی را تغییر دهد.انتقاد از تمایلات جنسی همسر نیز انتقادی غیر سازنده محسوب می‎شود.مطالبی که کتاب‎‎ها و فیلم‎های سکس به شکلی اغراق‎آمیز درباره‎ی روابط جنسیعنوان می‎کنند، گاهی باعث می‎شود که زن و مردها از همسران خود انتظارات غیرواقع بینانه‎ای داشته باشند. در زندگی واقعی به ندرت اشخاصی پیدا می‎شوند کهبتوانند ساعت‎ها بدون از دست دادن انرژی به فعالیت جنسی بپردازند. در زندگیواقعی، غالب مردم تمایلی به تجربه‎ی روش‎های نامتعارف جنسی ندارند. انتقاد ازهمسری که قادر به برآوردن توقعات واهی شما نیست، فقط این تأثیر را خواهد داشتکه او را عصبی‎تر و خشمگین‎تر نموده و موجب شود که کمتر دوستتان بدارد.جمله‎های انتقادی خود را بیشتر با لغت «من» به جای «تو» و به صورت میل و‌آرزوبه جای بدگویی و تهمت زدن بیان کنید. مثلاً به جای «ریش‎هایت صورتم رامی‎خراشد، چرا قبلاً اصلاح نکردی» بهتر است گفته شود: «وقتی صورتت نرم واصلاح شده است، واقعاً لذت می‎برم و احساس خوبی به من دست می‎دهد.» انتقادیمانند «چرا اصرار داری موقع عشق ورزی چراغ خاموش باشد؟» نتیجه‎ی بهتری خواهدداشت، اگر که گفته شود «دوست دارم موقع عشق‎ورزی صورت و بدنت را ببینم.»از انتقادهای گنگ و بی‎مسمی بپرهیزید. یک پزشک متخصص درمان مشکلات جنسیمی‎گوید «اخیراً دیده‎ام که بسیاری از مراجعین من می‎گویند همسرشان آن‎ها رابه خاطر کسالت بار بودن زندگی جنسی‎شان ملامت می‎کند. اما نکته‎ی اصلی در اینشکایت چیست؟ کسالت بار بودن می‎تواند طیف رنگارنگی از مسایل و مشکلات جنسی رادر بر بگیرد. آیا محیط رغبت‎انگیز نیست؟ زمان مناسبی انتخاب نشده؟ نوازش‎هایعاشقانه سرسری گرفته شده؟ تنوعی در کار نیست؟ از همسر مورد انتقادتان، چهکاری ساخته است؟ انتقادی موثر است که واقعی و صریح باشد.»برای تبدیل انتقاد منفی به انتقاد مثبت از کلمات و عبارات دیگری استفادهکنید. میان اعتراض نسبت به انتظارات برآورده نشده شما از روابط جنسی و این کهاز روابط جنسی چه انتظاری دارید، فاصله‎ی زیادی وجود دارد، و تنها پس از روشنشدن این مطلب است که همسرتان امکان می‎یابد به خواسته‎ی مشخص و معقول شماجامه‎ی عمل بپوشاند.از همه‎ی این‎ها گذشته، آیا منطقاً می‎توانید از همسرتان انتظار داشته باشیدکه وقتی به رخش می‎کشید که در امور جنسی خشنودی شما را فراهم نمی‎کند، بااحساس هم‎دردی به حرف‎هایتان گوش دهد؟ باید سعی کنید بر مواردی تمرکز کنید کهبرای خشنودی شما انجام می‎دهد، و سپس پیشنهادات سازنده‎ای برای بهبود روابطجنسی خود مطرح کنید.از مقایسه اجتناب کنید. کشنده‎ترین نوع انتقاد این است که وجه امتیاز ومهارت‎های همسر فعلی‎تان را با همسر قبلی مقایسه کنید.خود شما هم برای ایجاد رابطه‎ای بهتر و هیجان‎انگیزتر، مسوولیتی به عهدهبگیرید و فقط از همسرتان انتظار نداشته باشید که دست تنها اقدام کند. زنیمی‎گفت «خودم می‎دانم اوقاتی هست که نیاز به محرک اضافی دارم، بنابراین بخشیاز کاری را که در این زمینه باید انجام شود، خودم به عهده می‎گیرم، مثلاًلباس شوق‎انگیزی می‎پوشم، احساسات عاشقانه‎ام را با خیال‎پردازی درباره‎ی یکصحنه‎ی عشقی یا یک رمان پرهیجان برمی‎انگیزم. خلاصه سعی می‎کنم فضاییاحساساتی ایجاد کنم که در آن فضا بتواند تغییری صورت گیرد.به همین ترتیب کمک کردن به همسری که سعی می‎کند انتقاد شما را بپذیرد، موثرتراز آن است که مثل ناظری خرده‎بین بنشینید و بپایید که او چه طور می‎خواهد براساس انتقاد شما تغییر کند.مردی از زنش انتقاد می‎کرد که چرا دوست ندارد روش‎های گوناگون رابطه‎ی جنسیرا تجربه کند، طرح این انتقاد با لحن عیب‎جویی سبب می‎شد که همسرش در ادامه‎یرفتار خود مصرتر شود. تا این که مسأله را به شکل دیگری مطرح کرد «ببین! ازنظر من هر جور و هر کاری بکنی همان خوب است.» در این جا بود که همسرش توانستآرامشی بیابد و تجربه را شروع کند. فراهم آوردن زمینه‎ی مناسب و ترغیب، بهمراتب موثرتر از آن است که عجولانه درباره‎ی موضوع مورد نظر برای همسرتانتبلیغ و سخنرانی کنید. در درازمدت، هر تغییر مثبتی در رفتار جنسی به مشارکتمتقابل هر دو طرف بستگی دارد.یک راه موثر انتقاد، عملاً نشان دادن راه چاره در موقعیت مناسب است. اگر فکرمی‎کنید که به زبان آوردن مطلبی، باعث رنجش می‎شود، احتمال آزردن دارد، و یامطرح کردن یک خواسته در شکل خاصی دشوار است، به این امکان فکر کنید که شایداگر با عمل خود و در موقعیت مناسبی به همسرتان نشان دهید که راه چاره چیست،‌بهتر از هر گفته‎ای موثر باشد. زنی که خصوصاً از راه نوازش سینه‎اش تحریکمی‎شد، از این که شوهرش به ندرت سینه‎هایش را لمس می‎کرد شکایت داشت و بههمین خاطر به پزشک مشاور مراجعه کرده بود. پزشک از او پرسید «واکنش شما دراین گونه موارد چگونه است؟»زن در پاسخ گفت «ابتدا صبر می‎کنم تا شوهرم خودش شروع کند، و وقتی توجهنمی‎کند احساس می‎کنم طرد شده‎ام، فکر می‎کنم لابد سینه‎هایم خیلی کوچکند، یاعیب دیگری دارم که او رغبتی نشان نمی‎دهد. می‎خواهم از شوهرم بپرسم ولینمی‎توانم خودم را راضی به این پرسش کنم، چون از جوابی که امکان دارد بدهدوحشت دارم.»مشاور پیشنهاد کرد «دفعه‎ی بعد منتظر او نشوید، حرکت اول را خود شما شروعکنید، دستش را بگیرید و روی سینه‎هایتان بگذارید و عملاً با ملایمت ترغیبشکنید که آن طور که میل شما است رفتار کند و به او بگویید که از این کار لذتمی‎برید. به این ترتیب می‎توانید رفتار عاشقانه‎ی او را در جهت دلخواه خودتغییر دهید.»کلمات به ویژه هنگامی که به لحن اعتراض گفته شود، به تثبیت رفتار مورد انتقادمنجر می‎شود و اعمال وقتی از روی محبت انجام شوند، به افزایش آگاهی از نیازهمسر و کمک به او برای ابراز واکنش مطلوب می‎انجامد.